بررسی نقش گنبد در شکل دهی به مرکزیت معماری مسجد

Authors

محمدرضا بمانیان

دانشیار معماری، دانشکده هنر، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران. سونیا سیلوایه

دانشجوی کارشناسی ارشد معماری، دانشکده هنر و معماری، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران

abstract

گوهر وحدت در معماری اسلامی ایران، حاصل پویایی و بالندگی اکسیری است که هستی همه هس تها از اوست. توحید نخستین اصل معماری اسلامی به شمار آمده و از جمله ویژگی های آن وحدت است. ایجاد مرکزیت در بنا از جمله راهکارها برای تحقق وحدت در معماری است. از عناصر مؤثر در شک لگیری مساجد در دوران مختلف که تحت تأثیر مفهوم توحید قرار گرفته، گنبد است؛ این عنصر با نقش بارز خود در زمینه شک لدهی مفهومی و نمادین به ایجاد مرکزیت در بنای مساجد، بیانگر آن است که وظیفه خود را به خوبی می تواند به منصه بروز برساند. اهمیت معنوی فضای خلاء در گنبدخانه مساجد یکی از پیامدهای رابطه عمیق و دقیق معنویت و مبانی متافیزیکی اسلام و معماری اسلامی است. برای معماری اسلامی (اگرچه این تنها ثمره اصل توحید نیست) خلاء، سمبل یا نشانه ای است که استعلا و حضور خداوند را نمایانگر است. در مقاله حاضر، با استفاده از روش تحقیق توصیفی- تحلیلی و با بهره گیری از ابزار کتابخانه ای به تجزیه و تحلیل موضوع پرداخته شده است. بدین منظور ضمن بررسی موضوع نقش توحید در معماری اسلامی ب هعنوان یکی از شاخص های مطرح در آثار مسلمانان به شکل نظری، به صورت عملی نیز نقش معماری گنبد در شکل دهی به مرکزیت معماری در یک مسجد به صورت خاص (مسجد شیخ لطف الله) مورد بررسی قرار گرفته و سپس شاخص های در نظر گرفته شده، بر روی چند مسجد دیگر مورد ارزیابی قرار داده شده است. دستاوردهای حاصله از بررسی صورت گرفته نشان دهنده آن است که توحید در معماری بناها و به خصوص مسجد موثر بوده و از طرفی با تعیین شاخصهایی مانند درونگرایی، دایره، تقارن نقطه ای، محور عمودی و شکل هندسی کره و ارزیابی آن ها به این نتیجه می رسیم که گنبد نیز در شکل دهی به مرکزیت معماری مسجد تاثیرگذار است.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

مفهوم و زمینه‌های مختلف نمودیابی ظرافت در معماری؛ مطالعه موردی: گنبد سلطانیه و مسجد شیخ لطف‌الله

بیان مسأله: ظرافت ازجمله مفاهیم پردامنه و جهان‌شمول است که در هنر و معماری اهمیت فراوانی دارد؛ بااین‌حال به لحاظ نظری، ماهیت و جنبه‌های وجودی آن چندان مورد واکاوی قرارنگرفته است.هدف: پژوهش حاضر با هدف بازشناسی جایگاه ظرافت و مطالعۀ نحوۀ کاربست آن در طراحی آثار معماری، به‌عنوان یک دستمایه هنری صورت پذیرفته است. در این راستا با بهره‌گیری از روش توصیفی - تحلیلی تلاش می‌کند ضمن بازشناسی مفهوم...

full text

گنبد در معماری ایران

این مقاله فاقد چکیده می​باشد.

full text

گنبد در معماری ایران

این مقاله فاقد چکیده می​باشد.

full text

نشانه‌شناسی قالی محرابی: بازتاب معماری مسجد در نقش فرش

Various Persian traditional arts can be understood as different aspects of a unique concept. All of them represent substantial meanings which root in both Islamic and Iranian beliefs. The symbolic language of these arts and the ability of being expressed in various arts let artists to choose proper methods for their work. Rug and architecture are the most important Persian arts and two aspects ...

full text

My Resources

Save resource for easier access later


Journal title:
معماری و شهرسازی آرمان شهر

جلد ۵، شماره ۹، صفحات ۱۹-۳۰

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023